Kiła (syfilis) to choroba przenoszona drogą płciową, wywoływana przez bakterię Treponema pallidum (krętek blady). Wczesne wykrycie zakażenia jest kluczowe, ponieważ nieleczona choroba może prowadzić do poważnych powikłań neurologicznych, sercowo-naczyniowych i narządowych. Badania na kiłę stanowią podstawę diagnostyki i profilaktyki, a ich dobór zależy od etapu choroby i rodzaju objawów.
Rodzaje badań na kiłę
Diagnostyka kiły opiera się na dwóch głównych grupach testów: serologicznych i bezpośrednich.
1. Testy serologiczne
To podstawowa metoda wykrywania zakażenia, oparta na wykrywaniu przeciwciał przeciwko krętkowi blademu w surowicy krwi. Dzielą się one na:
- testy nieswoiste (nontreponemalne) – np. VDRL (Venereal Disease Research Laboratory) i RPR (Rapid Plasma Reagin). Wykrywają one przeciwciała reagujące z lipidowymi antygenami uwalnianymi w czasie zakażenia. Testy te są stosowane do wstępnego przesiewu oraz monitorowania skuteczności leczenia, ponieważ ich miano spada po terapii.
- testy swoiste (treponemalne) – np. TPHA (Treponema Pallidum Hemagglutination Assay), FTA-ABS (Fluorescent Treponemal Antibody Absorption Test) czy testy immunoenzymatyczne (ELISA, CLIA). Wykrywają one przeciwciała skierowane bezpośrednio przeciwko antygenom Treponema pallidum.
Nowoczesne laboratoria coraz częściej wykorzystują automatyczne analizatory immunochemiczne, które skracają czas oczekiwania na wynik i minimalizują ryzyko błędu ludzkiego.
2. Testy bezpośrednie (bakteriologiczne)
Wykonywane są rzadziej, głównie we wczesnym stadium choroby, kiedy bakterie występują w owrzodzeniach pierwotnych. Do wykrywania krętka stosuje się mikroskopię w ciemnym polu widzenia (tzw. mikroskopia kontrastowa), która pozwala zobaczyć żywego drobnoustroja. W wybranych laboratoriach wykorzystuje się także metody PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) do identyfikacji DNA bakterii, charakteryzujące się bardzo wysoką czułością.
Kiedy warto wykonać badania na kiłę?
Testy zaleca się osobom, które:
- miały ryzykowny kontakt seksualny,
- zauważyły owrzodzenie narządów płciowych lub wysypkę o niejasnym pochodzeniu,
- są w ciąży (badania przesiewowe są obowiązkowe),
- miały kontakt z osobą chorą na kiłę.
Gdzie wykonać badanie na kiłę?
Badanie można wykonać w laboratoriach diagnostycznych, poradniach chorób zakaźnych lub punktach konsultacyjno-diagnostycznych. Pobierana jest próbka krwi żylnej, a wynik dostępny jest zwykle w ciągu 1–2 dni. Tu więcej informacji o kile i badaniach wykrywających tę infekcję: syfilis.waw.pl.
Podsumowanie
Współczesne badania na kiłę są szybkie, precyzyjne i dostępne niemal w każdym laboratorium. Połączenie testów serologicznych z metodami molekularnymi umożliwia wykrycie zakażenia już w początkowym stadium. Wczesna diagnoza i wdrożenie leczenia penicyliną pozwalają całkowicie wyleczyć chorobę i uniknąć poważnych następstw zdrowotnych. Regularne badania to klucz do skutecznej profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową.